Қирғиз Республикаси Президенти Садыр Жапаров кўп хотинлик учун жиноий жавобгарликни бекор қилиш тўғрисидаги қонунни Қирғиз Республикаси Жогорку Кенешига эътирозлар билан қайтарди.

БИШКЕК. 12 август – «Альянс-Пресс». Қирғиз Республикаси Президенти Садир Жапаров депутатлар Н. А. Азигалиев ва М. Ж. Саккараевлар ташаббуси билан киритилган Қирғиз Республикаси Жиноят кодексига ўзгартишлар киритиш тўғрисидаги Қирғиз Республикаси қонунини (кейинги ўринларда – Қонун) эътирозлар билан Қирғиз Республикаси Жогорку Кенешига қайтарди.
Қонун Қирғиз Республикаси Жогорку Кенеши томонидан 2025 йил 25 июнда қабул қилинган.

Ушбу Қонуннинг асосий қоидаси — икки хотинлилик ёки кўп хотинлилик учун жиноий жавобгарликни назарда тутувчи Қирғиз Республикаси Жиноят кодексининг 176-моддасини амалдан қолдиришдир.

Эътирозлар Қирғиз Республикаси Акыйкатчиси (Омбудсмани), Қирғиз Республикаси Бош прокуратураси, Қирғиз Республикаси Президенти ҳузуридаги Дин ва миллатлараро муносабатлар масалалари бўйича Миллий агентлик, Қирғиз Республикаси Миллий фанлар академияси, Қирғиз Республикаси Адлия вазирлиги ва Қирғиз Республикаси Конституциявий суди Девони хулосалари асосида тайёрланган.

Икки хотинлилик ёки кўп хотинлилик учун жиноий жавобгарликни сақлаб қолиш Қирғиз Республикасининг халқаро мажбуриятларига (Аёлларга нисбатан камситишнинг барча турларини бартараф этиш тўғрисидаги конвенция — Қирғиз Республикаси Жогорку Кенеши Қонун чиқарувчи йиғилишининг 1996 йил 25 январдаги № 320-1 ва Халқ вакиллари мажлисининг 1996 йил 6 мартдаги № 257-1 қарорлари асосида қўшилган; Болалар ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенция — Жогорку Кенешнинг 1994 йил 12 январдаги № 1402-XII қарори асосида қўшилган) мос келади, давлатнинг гендер тенглиги ва қонун устуворлиги тамойилларига садоқатини намоён этади, аёллар ва болаларни ҳуқуқий ва ижтимоий тенгсизликдан ҳимоя қилади, шунингдек, Қирғиз Республикаси Конституцияси ва қонунларида мустаҳкамланган оила институтини мустаҳкамлашга хизмат қилади.

- 1944-йил, Сурхондарё вилояти Деновтуманида туғилган. 1963-йилда Ўрта мактабни битирган.1963-1969-йилларда ТашДУ (ҳозирги ТашкентМУ) ни ўқиб тамомлаган. Матбуот , матбаа ва қишлоқ хўжалик тармоқларида ишлаган. Ижодкорнинг "Салом кўз кўрганларим", "Тонг таровати ", "Довон дарди ", "Кўнгил тароналари", "Рангин соғинчлар", "Тиб илми яловбардори", "Икки тоғ оралиғи", "Мухаббатнинг яйдоқ сўқмоғи", "Дилкаш қўшиқлар ", "Оғриқли туйғулар", "Болалигим беғуборлигим", "Мовий манзиллар ", "Жондор дарадан қайтиш ", "Юлдузлар чорлови", "Роман - памплетлар " , (Атоқли ёзувчи Нурали Қобулнинг Роман -памплетларига чизгилар ) " Ал-Асмо Ул-Ҳусно" сингари йигирмага яқин китоблари чоп этилган. Йигирмадан ортиқ алъманахларда ҳам ижод намуналари билан иштирок этган. Ҳозирги кундаҳам ижод намуналари , публицистик мақолалари билан ОАВ қатнашиб туради . Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси. Асарларидан намуналар қорақалпоқ, қозоқ, қирғиз ва турк тилларига таржима қилинган .

ТАРОЗИ

Дунё аслан бетенг яралган,

Тарозининг палла, шойини,

Гоҳ қалтирар, гоҳо ўртанган

Тенглик учун тайёр туради,

Ўлчагичнинг икки палласи,

Ими-жими тенглаштиради.

Инсон дардин тортиб кўраман,

Вужудимда тоши-тарозу,

Етти улчаб бир бор кесаман.

Ҳар ким ўзин англаса, шонли,

Ана шунда сийрат сийланар,

Беҳудага қайнамас қони.

Меҳр-мурувват бўлса албатта,

На керакдир тоши-тарозу,

Ҳиммат, ҳикмат бўлар сийратда.

Шунда дунё кенгданам кенгдир.

Ҳасад, бахил сўзлар на керак?

Аҳли инсон тенгдан ҳам тенгдир.

КАБУТАРНИНГ МАЪЮС КЎЗЛАРИ

Атрофга қоранар маъюс кўзларинг,

Баъзан тўхтаб-тўхтаб мўлтирайди ёш.

Наҳотки, беозор, хокисар кабутар,

Сендек мунис қушга отадилар тош.

Сенсан ҳушрўйгинам кўнглим қувончи,

Ўн саккиз минг олам, бир паррандаси

Алдади, авради, қушим сени, ҳай,

Кифтингга тушдими ғариб жандаси.

Сенга озор берди қандай бафаҳим,

Ёш тўкма жонивор ўзинг бардам тут.

Озор берганлар ҳам жазосин топар,

Ғамгин кунларингни унутгин-унут.

Уянгга хос-хашак қўйганинг кўрдим,

Бузулмас чорасин изладинг кун-тун.

Тухум қўйдинг, бола босдинг жонивор,

Полапонларинг беун.

Уянгга ўрмалар ваҳшатли илон,

Кўзларинг нолали бўлди кабутар.

Мен унга боримча солдим таҳдидим.

Илонни ҳайдадим бўлди бехатар...

Кабутарим маъюс, кўз ёш тўкмагин,

Менинг ҳам қўлқамни тўлдирма жоним.

Бу дунё азалдан бир кам яралган,

Мени куйдирмагин, ёнар жаҳоним.

Соддасан..., жонивор, ўта соддамиз...

ТАФАККУР МЕҲРОБИ

Бу дунё неси кам, нимаси зиёд?!

Баьзан тилинг бурро, баьзида бийрон.

Фикрлар тан топар бошларда ҳар чоғ,

Фалак меҳварида фикрлар ҳайрон.

Зеро чақ-чақлашар, гаплар фикрдор,

Ким гапираётган, олимми, дониш?!

Сўзларни чертибми ё палапартиш,

Давра суҳбатидан борми қониқиш.

Тафаккур меҳроби пиллапояли,

Баъзида унаму, баъзида чунам,

Меҳрлар-меҳрга гоҳо туташар.

Гоҳида бир-бирин ғажир чунонам.

Фикрдан-фикрлар туғилар, ўсар,

Болалаб тафаккур томон етаклар.

Қани, менинг содда ўйларим, ўйланг.

Мураккаб дунёни кимлар етаклар?!

Кутубхоналарда китоблар том-том,

Фикрлар ғуж-ғуж-ку, ўқимоқ керак.

Китобларда фикрлар берилган сарбаст,

Уни англамоққа бўлайлик зийрак.

Ўқиган ўқдан ўзар, фикр меҳробда.

Тафаккур тизими пиллапояда,

Уйғонинг ғафлатдан, сафдош дўстларим,

Фикрлар қолмасин ғўзапояда.

САРОТОН

"Юргил далаларга кетайлик дўстим,"

Адулла Орипов.

Юр дўстим, тоғларга чиқайлик бу кун,

Саротон иссиғи тандирдек ёнар.

Жанубий ўлканинг тупроғи бутун,

Иссиқлик ҳавридан ҳадсиз товланар.

Тер оққан жуссадан ҳорғинлик чери.

Жимиллаб томчилар пешоналардан.

Бир оз салқинлайлик тоғларнинг сеҳри,

Жой берар қоя, қир-кошоналардан.

Термизда тухумни қумга кўмсанг гар,

Иссиғи пиширар сал-пал фурсатда.

Чойдўш ҳам қайнайди сабир қил магар,

Тагига ўт ёққан чоғли муддатда.

Иссиқнинг ўзига хос хислати бор,

Нима ҳам бўлса-да фалак иноми.

Сабр ва бардошли бўлмоғи даркор,

Ризқ-рўзимиз ширин, тотли-таомли.

Диққинафасликдан, ҳансираб ҳаргиз,

Пана-пучқоқларда ётиш яхшимас.

Мўлжални узоқ ол, сарвари азиз,

Она ер меҳридир, ёзнинг тафтимас.

КЎЗЛАРИНГ

(Қўшиқ)

Кўзларингда қолди мунгли кўзларим,

Мунчалар ҳам қаҳринг қаттиқ бўлмаса.

Нишонсиз ҳам отди киприк-ўқларинг,

Мўлтираган кўзлар куни тўлмаса...

Саёд бўлди нурли маёқ қарашинг,

Офатижон олди қамраб қабзига,

Дор оғачи каби сиртмоқ солди-ей...

Раҳминг келсин кўзларимнинг тарзига.

Бошим қотар севги келган қайдандир,

Қалб дардини изоҳлайди сўзларим.

Чор томоним бекик этган нигоҳлар,

Кўзларингда қолди мунгли кўзларим...

МОВИЙ МАНЗИЛЛАР

Гуруҳландик тўрт-беш нафар дилдош, сафардош,

Мақсадимиз саёҳату ором олишга.

Бўстонликка йўл тортардик, манзиллар сари.

Ҳангама-ю ҳазил-ҳузил-кўнгил очишга.

Дўрмон, Арғин йўллар аро дилбару дилкаш,

Олис яшил манзаралар имлар кутгандек.

Қибрай, Чирчиқ, Ғазалкентлар қолди орқада,

Хумсон, Оқтош меҳри тортор, юрак ютгандек.

Чорвоқ ГЭСнинг кўриниши даҳридунёдир,-

Суньий денгиз, нилий юзида сузар қайиқлар

Тепасида қоя, чўққи, олачалпоқ қор,

Гўзалликка ташна юрак баьзан ҳайиқар.

Чимён, Чотқол, Бурчимулла-ю ҳамда Қурама,

Боғи Эрам яралганми аьзам даргоҳда.

Ёки Кавказ кўчиб келган, Шведцария ё,

Ошуфтаҳол диллар ёнар-ёнар шу чоғда.

Жилғалари сайқалланар, суви шарқирар,

Ёқасида турфа гуллар бўйи ифорли.

Ҳар гўшада кезишади хориж туристлар,

Гала-гала қушлар сайрар ўзга сипорли.

Томошабин томошалар, саёҳ узилмас,

Куни-туни чироқлари шуьладор, нурли.

Дам олмоққа гирдигўша руҳли товланар,

Кўнгил хушдир, масканлари ўта шуурли.

Ибратомуз сайёдлар-у аҳли одамлар,

Мовий манзил, ажаб-ажаб панционатлар.

Дуч келамиз, либос хил-хил, тиллар ғалати,

Барчасида ғимирланар инсониятлар.

Тўла-тўкис кўриш учун уззукун етмас,

Ҳавасимиз ортар эди, олдик кўп роҳат.

Иштиёқ зўр, кун шомланди, оқшом ҳавоси,

Танга қувват, жонга ором кунги саёҳат.

МАВЖ

Бугун мавж урмоқда наврўзи олам,

Юракда авж етар тилак, истаклар.

Табиат рангба ранг, кийган беқасам,

Фазода барқ уриб, учар ҳилоллар.

Бахмал далаларда лолалар лов-лов,

Булбулу какликлар сайрар чунонам.

О, наврўз айёми рўхимда олов,

Гуриллаб ёнади тўхтамай бир дам.

ОТ

От минганлар етар муродга,

Кўнгли қувнар кўкнинг қушидай.

Қўли гўё етар қудратга,

Осмондаги бургут учишдай.

Отлар бўлур йигит йўлдоши,

Ҳаволаниб кетар сиёғи.

Йўл, манзилда тўкиндир оши,

Қарсиллайди кумуш туёғи.

жангоҳларда ёвга чап берар,

Садоқатли чавандозига.

Зоти тулпор, бедов ё чавкар,

Кўргазма йўқ андозасига.

От минганлар етар муродга....

ОТA, МЕНГA МЕҲР ТУТДИНГИЗ…

Инсон ҳаётда суперқаҳрамон бўлиши шарт емас. Бир инсоннинг сени мукаммал шахс сифатида қабул қила олиши кифоя. У учун ҳамиша ҳаммадан зўр бўлиб келгансан, охиригача шундай бўлиб қолади. Юрагининг шоҳсупасида фақат ва фақат сени кўрган бу зот отадир.

Болалик орзуга тўла юракчаларнинг олтин даври. Унда ҳар бир кичик мақсаддан олам-олам қувонч топиш мумкин. Ёқтирган музқаймоғингни олиб беришлари, янги кийим билан сийлашлари… Биргина сен хоҳлаганингдек бўлмаган иш эса дилингни қанча хира қилиши маълум. Бироқ оталарнинг ҳаёти ундай емас. Отанинг умри барбод ниятлар билан қад ростлаган ғайритабиий иморат кабидир. Ҳа, эшитилиши ғалати туйилар, аммо оталик шундай мақомки, инсон унда қурбонликлар қила бошлайди – ёшлигини, соғлигини, орзуларини ва умрини. Унинг якка орзуси бор, у ҳам бўлса сенинг эзгу ниятларингни амалга ошириш.

Шу кунга қадар бу ҳақда чуқур ўйлаб кўрмаган эканман. Қаршимдаги ёшлигим қўрғони кундан-кунга нураб бормоқда. Қизлар ҳаёти шундай: онам койисалар“Катта қиз бўлдинг ҳали ҳам ёш болага ўхшайсан” дейдилар, отам эса “Ҳали бола-да” деб менга адвокатлик қиладилар. Ёшим қанча улғаймасин, шу икки сўз мени янги туғилган гўдакка айлантириб қўярди. Отам бор экан, мен сира қаримайман дея кулиб қўяман. Лекин бу зотнинг ёшлиги қаерда? Қачон йўқотилди у? Эҳтимол, бу саволга жавобни кўзгудан оларман… У инсоннинг юрагидаги фидокорлик, менга тутилган меҳр гулдастаси шу қадар кучлики, бундай қудратни ҳеч нарса енгиб ўта олмайди.

Ота, кўзларингиз нури сўнибди-ю, фарзанд деб аталмиш “ёшлик ўғрилари”га меҳрингиз сўнмабди. Белингиздан қувват кетибди, лек қалбингиздан бизнинг қалбга кўчувчи мадад кетмабди. Бир мўжиза бўлса-ю, қадри билинмай йўқотилган олтин йилларни пойингизга олиб келардим, ота. Ёдимдан ҳалигача чиқмайди: касал бўлганимда қочган уйқулар, менга янги оёқ кийим олиш учун бозорга борган эски поябзал, кўзларимдан ўқиб, менга олиб келинган ширинликлар – барчаси хотира дафтаримга ўйиб ёзилган хотиралар. Катта бўлиб шуни англаб етяпман, юзингизга чизилган ажинлар, сочингизни бўяган оқбўёқлар рассоми вақт бўлса, унга қалам тутқазган биз эканмиз. Сиз эса бизнинг кулгиларимиздан, шўхликларимиздан, баъзида етказган озорларимизда битмас-туганмас бахт яратиб яшадингиз. Мен сиздан севмоқ ва севилмоқни, қадрламоқ ва қадрланмоқни, ҳиссиз дунёда инсоний туйғулар билан яшамоқни ўргандим. Сиз менинг қалбим, дўстим, устозим, муқаддас падари бузрукворимсиз. Юрагимда капалакдек ҳапқириб учаётган меҳр ҳам исботлайдики, мен сизнинг фарзандингиз эканлигимдан туйган фахр ҳиссини ҳали дунё кўрмаган, Отажон. Мен ҳам сиздаги фахр, қадр, меҳр, садоқат, матонат каби туйғуларга муносиб фарзанд бўлишни ўзимнинг олий вазифам деб ҳисоблайман. Сиз силаган бошимда тож, сиз кўрсатган йўлимда зафар, сиз ўстирган юрагимда дунёнинг бахти бор. Сиз менга меҳр тутдингиз, мен ана шу меҳрдан барпо бўлдим, ёзганларим эса шу меҳрнинг гулдасталаридир…

Ота, юзларингдан нур олмиш офтоб,

Пешона терингдан гуллайди жаҳон.

Ота — матонатдан битилган китоб,

Кўнглингдан кенгликни ўрганар осмон…

Тилло тахтим бордир қара, отажон

Сенинг иссиқ тафтинг тахтим эмасми?

Шоир бўлмоқликмас, аслида дилдан

Сенга шеър ёзмоқлик бахтим эмасми?

Дилноза ЖAББОРОВA,

Ҳалима Худойбердиева номидаги

ижод мактаби 11-синф ўқувчиси,

“Ёш ижодкорлар” тўгараги аъзоси